Yeni nesil Exchange Server 2007 ile gelen başlıca özelliklerden bir tanesi de farklı sunucu rollerinin bulunması ve bu rollerin yapı içerisinde belirlediğiniz sunuculara dağıtılabilmesi. Exchange Server 2000 ve 2003’te sadece Front-End ve Back-End olarak iki rol atanabilirken Exchange Server 2007’de bu sayı beş. Bu makalemde Exchange Server 2007 ve beraberinde gelen beş yeni rolü inceleyeceğim.
Exchange 2007 ile beraber gelen beş yeni rolün başlıkları aşağıdaki gibi:
· Edge Transport
· Hub Transport
· Client Access
· Mailbox
· Unified Messaging
Bu rollerin yapınız içinde farklı sunuculara dağıtılmasının, performans, yönetilebilirlik ve çıkabilecek sorunlara kısa zamanda müdahale ve çözüm getirebilme gibi birçok noktada tüm sistem yöneticilerine kolaylık sağlayacağını düşünüyorum. Öyle ki yapınızda bulunduracağınız Exchange sunucularından bir tanesinde çıkabilecek bir sorun sonrasında, bulundurduğu rollerin diğer Exchange sunucularına aktarılması ile yapınız tekrar çalışır hale gelecek. Minimum anlamda roller ve bulunabilecekleri sunucular için şekil-1’e bakabiliriz.
Şekil-1
Artık sırası ile rolleri incelemeye başlayalım.
1. Edge Transport
Edge Transport rolünü üstlenen sunucunun domain üyesi olması gerekmiyor ve önerim DMZ içerisinde bir sunucuya kurulması şeklinde. Active Directory ile sync için Active Directory Application Mode (ADAM) ile beraber EdgeSync adı verilen bir bileşen kullanılıyor. Edge Transport Rol, Anti-spam ve Anti-virus koruması gibi birçok görevi üstlenirken, connection filter, content filter, recipient filter, SenderID kullanıyor. Bu şekilde gelen maillerin kullanıcıların mailboxlarına düşmesine izin vermeden tanımlanmış filtrelerden geçiriyor. Şu anda çoğu network yapısında kullanılan SMTP Gateway yazılımları belki de önümüzdeki yıllarda bu rol ile bütünleşik çalışmak için kendilerini yenilemek zorunda kalacaklar. Bu rolün en etkin özelliklerinden bir tanesi ise kullanıcıların kendi Outlooklarında oluşturabilecekleri black list’lerin Edge Transport Rol tarafından algılanması ve kullanılması.
Tüm mail giriş ve çıkışları Edge Trasport rolü taşıyan sunucu üzerinden olacağı için yapınızdaki yoğunluğa göre bu rolü taşıyan birden çok sunucu kurmanız performansınızı arttıracaktır.
2. Hub Transport
Hub Trasport rolü internal mail akışı için kullanılmaktadır. Exchange 2000 ve 2003 yapılarındaki bridgehead sunucuların yaptığı işin benzerini yerine getiren rolde diyebiliriz. Zaten son ismini alana kadar Bridgehead Rol olarak adlandırılıyordu. Bu rolü, domain üyesi bir sunucuya kurmanızı önerebilirim bu şekilde kendisi için gerekli bilgileri ADAM ya da benzeri bileşenlere gerek kalmadan active directory’den alabilecektir. Hub Trasport rolü, Edge Transport rolü ile benzerlikler taşımaktadır. Örneğin, bu rol ile yine kullanıcılara ve external domainlere yönelik filterlar oluşturulabilir. Internal networkten atılan bir mail şu yolu izleyecektir. İlk olarak Hub transfer rolü üstlenen sunucuya gelir buradaki filterlardan geçtikten sonra Edge Transfer rolü üstlenen sunucuya yönlendirilir ve buradaki filterlardan da geçtikten sonra internetteki ilgili sunucuya yönlendirilir. External domainlerden gelen mailler için tam tersine akış geçerlidir.
3. Mailbox
Mailbox Rolü üstlenen sunucu kullanıcılara ait tüm mail verisini barındırır. Exchange 2007’de default olarak Public Folders yapısı oluşturulmamaktadır. Public Folder’ı manuel işlem yaparak etkinleştirmeniz sonrasında Mailbox Rolü barındıran sunucu üzerinde Public Folder verisi de tutulmaya başlanır.
4. Client Access
Client Access rolü üstlenen sunucu, Outlook 2003 veya 2007, Outlook Express, MAPI, POP3, IMAP4 gibi uygulamalardan gelen isteklere cevap verir. Ayrıca bu sürümde mobil cihaz desteği de üst seviyeye çıkartılmıştır. Şekil-2’de oluşturulabilecek network yapısı ve bağlantı türlerini görebiliriz.
Şekil-2
5. Unified Messaging
Ve işte karşınızda ileriki yıllarda en çok kullanacağımız, seveceğimiz ve bir o kadarda üzüleceğimiz rol. Unified Messaging (UM) ile telefonunuzu kullanarak rolü üstlenen sunucuyu tuşlama veya konuşma yolu ile arayabilir, sisteme giriş yaparak inbox’ınızdaki maillerinize ulaşabilirsiniz. Sisteme bağlandıktan sonra takviminizde tuşlama veya konuşma yolu ile düzenlemeler yapabilirsiniz. Bu rol ile ileriki yıllarda hepimizin mail gönderme yöntemleri de bir hayli değişecek gibi görünüyor. Exchange 2007 RTM ile beraber, bu özellik için kullanılabilecek son donanım listesi yayınlanmış olacak.
Referanslar
Microsoft Exchange Server 2007 Beta 2
http://www.microsoft.com/exchange/preview/evaluation/default.mspx
Exchange Server 2007 Beta 2 Features
